Ἀρχ. Αὐγουστίνου Γ. Μύρου "Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος"

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΣ

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Σερβίων καὶ Κοζάνης π. Παῦλε, ποιμένα καὶ διδάσκαλε τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας,

Σεβαστοὶ πατέρες, συμπρεσβύτεροι καὶ συνδιάκονοι,

Ἐξοχώτατοι ἄρχοντες τοῦ τόπου,

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ χριστιανοί,

«Ἑορτὴ χαρμόσυνος ἐπέλαμψε τοῖς πέρασι σήμερον», ὅπως σημειώνει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, καὶ ἐμεῖς, ἱερὸς κλῆρος καὶ πιστὸς λαὸς συναχθήκαμε γιὰ μία ἀκόμη φορὰ στὸν ἱστορικὸ καὶ κατανυκτικό καθεδρικό μας Ναὸ τοῦ ἁγίου Νικολάου, γιὰ νὰ πανηγυρίσουμε εὐχαριστιακὰ, συμμετέχοντας στὸ Μεγάλο Δεῖπνο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο νὰ ἐκφράσουμε τὴν τιμὴ καὶ τὴν ἀγάπη μας στοὺς ἑορτάζοντες πρωτοκορυφαίους Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ Πέτρο καὶ Παῦλο καὶ ἀκολούθως στὸν πατέρα καὶ διδάκαλο τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας π. Παῦλο.

Ἐδῶ στεκόμαστε γεμᾶτοι δέος ἐνώπιον τῆς δόξης τοῦ ἀποκεκαλυμμένου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Περιτριγυριζόμαστε ἀπὸ τοὺς χοροὺς τῶν ἁγίων ἀγγέλων καὶ εὐφραινόμαστε ἀπὸ τοὺς ἀγγελικοὺς ὕμνους. Συναναστρεφόμαστε μὲ τὰ πλήθη τῶν ἁγίων, μὲ τοὺς δικαίους, μὲ τοὺς προφῆτες, μὲ τοὺς ἀποστόλους, μὲ τοὺς μάρτυρες, μὲ τοὺς ὁσίους μὲ τοὺς ἀσκητές, μὲ τοὺς ὁμολογητὲς ὅλων τῶν αἰώνων. Ζοῦμε «στὴν πόλη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, στὴν ἐπουράνια Ἰερουσαλήμ, σὲ πανηγύρι καὶ σὲ σύναξη τῶν πρωτοτόκων υἱῶν τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὰ ὀνόματά τους ἔχουν καταγραφεῖ στοὺς οὐρανούς» (Ἑβρ. 12,22-23).

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι Ἐκκλησία ἑορτάζουσα, πανηγυρίζουσα, καὶ οἱ ἑορτές της διαφέρουν οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὶς ἑορτὲς τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖες περιορίζουν τὴν ἀρχή τους σὲ ἐγκόσμια γεγονότα καὶ σὲ ἀνθρώπινα φυσικὰ πρόσωπα (ἐπαναστάσεις, κατακτήσεις, ἐπωφελεῖς Συνθῆκες, ἄρχοντες, ἥρωες, ἐφευρέτες). Οἱ ἑορτὲς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔχουν ὡς βάση θεανθρώπινα γεγονότα καὶ θεωμένα πρόσωπα (Γέννηση Χριστοῦ, Σταύρωση, Ἀνάσταση, Ἀνάληψη, Πεντηκοστή, ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας). Μία δὲ ἀπὸ τὶς κατηγορίες τῶν θεωμένων προσώπων εἶναι οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Κορυφαῖοι δὲ ἐκπρόσωποι τῶν ἁγίων Ἀποστόλων εἶναι οἱ ἰδιαίτερα σήμερα τιμώμενοι ἀπόστολοι Πέτρος καὶ Παῦλος.

Οἱ δύο αὐτοὶ Ἀπόστολοι εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ πολυσυζητημένα πρόσωπα στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, ἐνῶ ἡ ζωὴ καὶ ἡ διδασκαλία τους ἔπαιξε καταλυτικὸ ρόλο στὴν πορεία τῶν χριστιανικῶν λαῶν. Εἶναι ἀξιοσημείωτο μάλιστα νὰ ὑπενθυμίσουμε ὅτι ἡ γνωστὴ δυτικὴ σκέψη, ἐγκλωβισμένη μέσα στὸν μονοδιάστατο ἀνθρωποκεντρισμό της, παρήγαγε καὶ καλλιέργησε τὸν μῦθο τῆς ἀντιπαλότητας ἀνάμεσα στοὺς δύο Ἀποστόλους, Πέτρο καὶ Παῦλο. Τοὺς θέλει, ὄχι ἁπλῶς ἐκφραστὲς διαφόρων ἀπόψεων, ἀλλὰ ἰσχυροὺς ἀντιπάλους μὲ ἐντελῶς ἀντιτιθέμενους τρόπους πίστεως καὶ ζωῆς. Ἐπιστρατεύουν μάλιστα οἱ δυτικοὶ θεολόγοι καὶ ἁγιογραφικὰ γεγονότα γιὰ νὰ στηρίξουν τὴν θέση τους αὐτή, ὅπως ἕνα ἐπεισόδιο ποὺ ἔλαβε χώρα στὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας.

 Ὅταν ὁ ἀπόστολος Πέτρος, μαζὶ μὲ ἄλλους χριστιανοὺς τῶν Ἰεροσολύμων, ἐπισκέφθηκε τὴν Ἀντιόχεια, ὅπου ἐργαζόταν ἱεραποστολικὰ ὁ ἁπόστολος Παῦλος, ἐκδηλώθηκε ἕνας ἔντονος παροξυσμός, ξεκινώντας ἀπὸ τὸν προβληματισμό, ἐὰν οἱ εἰδωλολάτρες, ποὺ γίνονταν χριστιανοί, θὰ ἔπρεπε νὰ τηροῦν τὶς διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου ἤ ὄχι. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἦταν ξεκάθαρος καὶ ἐπέμενε ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ τοὺς τηροῦν. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος πίστευε τὸ ἴδιο, γι’ αὐτὸ καὶ τὶς πρῶτες ἡμέρες ἔτρωγε μαζὶ μέ πιστοὺς ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τοὺς ἐθνικούς, ἀλλὰ παρασυρμένος ἀπὸ ἰουδαίους χριστιανούς, ποὺ συνόδευαν τὸν ἀπόστολο Ἰάκωβο, σιωποῦσε, δὲν ἐξέφραζε γνώμη, δείχνοντας ἐξωτερικὰ ὅτι συμφωνεῖ μὲ τοὺς ἰουδαίους χριστιανούς. Τότε ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὸν ἐπέπληξε. «Πῶς ἐσὺ ποὺ ζῆς ἐθνικά, τοῦ εἶπε, ἀναγκάζης τὰ ἔθνη νὰ ἰουδαῒζουν;» (Γαλ. 11-14). Αὐτὸ θεωρήθηκε τὸ μεγαλύτερο ἐπιχείρημα ὅτι οἱ δύο Ἀπόστολοι ὑπῆρξαν ἀντίπαλοι.

Ὕστερα κόλλησαν στὰ δύο ἀποστολικὰ πρόσωπα καὶ δύο ἐτικέτες: Πέτρος ὁ συντηρητικός καὶ Παῦλος ὁ φιλευλεύθερος ἤ προοδευτικός. Ἔτσι τὸν μὲν ἀπόστολο Πέτρο οἰκειοποιήθηκαν οἱ συντηρητικοὶ Παπικοί, τὸν δὲ ἀπόστολο Παῦλο οἱ φιλελεύθεροι Προτεστάντες. Οἱ παπικοὶ θεολόγοι ἀναδεικνύουν ὡς πρῶτον τὸν ἀπόστολο Πέτρο, στὸν ὁποῖο καὶ στηρίζουν τὸ περιβόητο πρωτεῖο τοῦ Πάπα, ἐνῶ τὸν ἀπόστολο Παῦλο τὸν τοποθετοῦν σὲ κατώτερη θέση, καθόσον, ὅπως ἰσχυρίζονται, δὲν ὑπῆρξε κἄν μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος οἱ Προτεστάντες ἐξυμνοῦν τὸν ἀπόστολο Παῦλο ὡς τὸν μοναδικὸ ἀνώτερο ἀπόστολο, ποὺ μόνος ἔλαβε τὴν κλήση ἐξ οὐρανοῦ, ἐνῶ ὑποτιμοῦν τὸν ἀπόστολο Πέτρο. Ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ ἡ ἀνοικοδόμηση καὶ προβολὴ τῶν δύο καθεδρικῶν Ναῶν, τοῦ Ἁγίου Πέτρου στὴν Ρώμη καὶ τοῦ Ἁγίου Παύλου στὸ Λονδῖνο.

Πρόκειται γιὰ τὴν ἴδια φιλοσοφία, στὴν ὁποία στηρίζεται ὁ διαχωρισμὸς τῶν παρατάξεων στὸν πολιτικὸ χῶρο γενικότερα στὸν κόσμο, ἀλλὰ καὶ στὴν πατρίδα μας, διαχωρισμὸς σὲ συντηρητικοὺς καὶ φιλελεύθερους ἤ προοδευτικούς, οἱ ὁποῖες στὴν πραγματικότητα ἀποτελοῦν δύο ὄψεις τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ νομίσματος.

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀπέραντη αὐτὴ δυτικὴ παραθεολογία, ἡ καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει ἐντελῶς διαφορετικὴ ἄποψη. Προσεγγίζει τὶς σχέσεις τῶν δύο κορυφαίων Ἀποστόλων μὲ βάση τὴν ἀρχὴ τῆς διακρίσεως. Ἐντοπίζει στοὺς Ἀποστόλους δύο παράγοντες, τὸν ἀνθρώπινο καὶ τὸν θεῖο. Ὡς ἄνθρωποι οἱ Ἀπόστολοι εἶναι πρόσωπα αὐτεξούσια. Ἔχουν τὴν ἐλευθερία τῆς σκέψεως, τῆς ἐκφράσεως, τῆς διαφορᾶς στὸν χαρακτήρα μὲ τὶς ἰδιαιτερότητες τοῦ καθενός, τῆς διαφορετικῆς ἐκτιμήσεως καὶ ἀντιμετωπίσεως τῶν ζητημάτων. Ὁ ἀνθρώπινος παράγων τοὺς διακρίνει, ἀλλὰ δὲν τοὺς διαχωρίζει καὶ πολὺ περισσότερο δὲν τοὺς κάνει ἀντιπάλους. Ὁ θεῖος παράγων, ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὸ ἀποστολικό τους ἀξίωμα, μὲ τὴν σχὲση τους μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, μὲ τὸ περιεχόμενο τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ, αὐτὸ τοὺς ἑνώνει· τοὺς ἐξασφαλίζει τὴν ἴδια πίστη, τὴν ἴδια ἀφοσίωση στὸν Κύριο Ἰησοῦ, τὴν ἴδια ἐλπίδα γιὰ τὴ συμμετοχή τους στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι συνδυάζεται ἡ διάκριση τῶν ἀνθρωπίνων προσώπων μὲ τὴν ταυτότητα τοῦ φρονήματος καὶ τῆς Πίστεως. Ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ τὸ ἐπεισόδιο στὴν Ἀντιόχεια. Οἱ δύο Ἀπόστολοι ἐκφράζουν τοὺς διαφορετικοὺς τρόπους ἀντιμετωπίσεως τοῦ ζητήματος, ἀλλὰ στὸ τέλος εὑρίσκονται σύμφωνοι καὶ προσφέρουν ὁ καθένας τὰ χαρίσματά του γιὰ τὴν οἰκοδομὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὄχι μόνον ἀντίπαλοι δὲν εἶναι, ἀλλὰ ἀγαπητοὶ συνεργοὶ στὸ μεγάλο ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ Χριστό, γιὰ τὸ ὁποῖο ἔργο στὸ τέλος καὶ οἱ δύο θυσιάζονται. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοὺς τιμᾶ μαζὶ ὡς ἁγιόλεκτη ξυνωρίδα καὶ τοὺς ἁγιογραφεῖ ἐναγκαλισμένους.

Πόσο συχνὰ συμβαίνει στοὺς καιρούς μας νὰ ἐγκλωβίζουμε τοὺς ἑαυτούς μας καὶ τοὺς ἄλλους στὸ ξενόφερτο ἀπατηλὸ σχῆμα: Συντηρητισμός ἤ φιλελευθερισμός καὶ νὰ ἀγνοοῦμε τὴν αὐθεντικὴ Ὀρθόδοξη πρόταση τῆς διακρίσεως. Γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση ἡ διαχωριστικὴ γραμμὴ δὲν εὑρίσκεται στὴν λεγόμενη Συντήρηση καὶ στὸν λεγόμενο φιλελευθερισμό. Ἡ διαχωριστικὴ γραμμὴ εὑρίσκεται ἀνάμεσα στὴν ἀλήθεια καὶ στὸ ψέμμα, στὸ φῶς καὶ στὸ σκοτάδι, στὴν ἀρετὴ καὶ στὴν κακία, ἀνάμεσα στὴν θεανθρωποκεντρικὴ καὶ στὴν ἀνθρωποκεντρικὴ φιλοσοφία, στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν ἀντιεκκλησία τοῦ Ἀντιχρίστου.

Τὰ πρόσωπα τῶν κορυφαίων ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, τὰ ὁποῖα ἰδιαίτερα τιμᾶ σήμερα ἡ ἀγίας μας Ἐκκλησία, ἔχουν σχέση μὲ τὴν ἴδια τὴ δομὴ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι ἕνα σωματεῖο, δὲν εἶναι μία λέσχη ἀνθρώπων μὲ κοινὰ ἐνδιαφέροντα, δὲν εἶναι μία ἀνθρώπινη ὀργάνωση. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι αὐτὸ τὸ πανάχραντο καὶ πανακήρατο Σῶμα  τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οἱ Ἀπόστολοι στὸ Σῶμα αὐτὸ ἀποτελοῦν δομικὰ στοιχεῖα. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία χαρακτηρίζεται στὸ ἐπίσημο Σύμβολό της «ἀποστολική» Κάθε φορὰ στὴν Θεία Λειτουργία ὁμολογοῦμε ὅτι πιστεύουμε «εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν». Τὸ «ἀποστολική» σημαίνει ὅτι ἀπαραίτητα τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἔχει ἀποστόλους.

Ὅπως μὲ ἐνάργεια καὶ θεόπνευστα παρατηρεῖ ὀ ἅγιος Χρυσόστομος, οἱ Ἀπόστολοι ἀποτελοῦν τὰ «καιριώτερα ἀγγεῖα» (Εἰς Ἐφεσίους 11,4· PG 62,85) τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος, δηλαδή τὶς ἀρτηρίες, ποὺ μεταφέρουν στὰ μέλη του, στὰ κύτταρα τοῦ Σώματος τὴν ζωογόνο τροφή. Καὶ βέβαια τὴν θέση τῶν Ἀποστόλων στὸ διάβα τῶν καιρῶν, τὴν ἔχουν οἱ γνήσιοι διαδοχοί τους, οἱ αὐθεντικοὶ ἐπίσκοποι τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν νοεῖται Ἐκκλησία χωρὶς Ἀποστόλους, χωρὶς ἐπισκόπους, διαδόχους δηλαδή τῶν Ἀποστόλων, ἀπαραίτητους ἐκτὸς τῶν ἄλλων, γιὰ τὴν τροφοδοσία τῶν μελῶν τοῦ σώματος, ἡ ὁποία γίνεται διὰ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων.

Νὰ γιατὶ εἶναι ἀδιανόητη καὶ παράλογη μία ἀπόφαση, ἔστω καὶ προσωρινὴ, γιὰ κλείσιμο τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ ἀπαγόρευση τῶν ἱεροτελεστειῶν, δηλαδή τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας, κατ’ ἐξοχὴν δὲ τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Κοινωνίας, μὲ τὸ ὁποῖο εἶναι ἀπαραίτητο νὰ τραφοῦν τὰ μέλη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος. Κανένας σοβαρὸς ἐπιστήμονας, κανένας ὑπεύθυνος ἰατρὸς, γιὰ νὰ προφυλαχθοῦν τὰ κύτταρα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἀπὸ μολυσμούς, δὲν θὰ συνιστοῦσε ποτὲ νὰ κλείσουν οἱ ἀρτηρίες τοῦ σώματος. Θὰ ἀναζητοῦσε ἄλλες λύσεις. Καὶ κανένας ἀπὸ ὅσους ἔχουν γεύση καὶ ἐμπειρία τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας δὲν θὰ διεννοεῖτο νὰ ἀποφράξη τὶς πνευματικὲς ἀρτηρίες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, νὰ κλείση τὶς ἐκκλησίες, νὰ ἀδρανοποιήση τοὺς διαδόχους τῶν Ἀποστόλων, νὰ ἀπαγορεύση τὴν τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων καὶ νὰ ἀναστείλη τὴν ἀπαραίτητη τροφοδοσία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Γιὰ τὴ λύση τοῦ προκύψαντος προβλήματος θὰ ἀναζητοῦσε ἄλλη λύση.

Σεβαμιώτατε Μητροπολίτα Σερβίων καὶ Κοζάνης, π. Παῦλε, τὴν εὔσημη αὐτὴ ἡμέρα προσήλθαμε ὁ ἱερὸς κλῆρος καὶ ὁ πιστὸς λαός, ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, γιὰ νὰ συνεορτάσουμε μαζί σας. Ἱστάμενοι ἐνώπιόν σας ἀναλογιζόμαστε τὶς ἀμέτρητες καὶ ἀνεκτίμητες εὐλογίες τοῦ Θεοῦ, μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες εἶναι νὰ ἔχουμε στὸν τόπο μας ἐπίσκοπο, ὥστε νὰ συγκροτοῦμε τοπικὴ Ἐκκλησία. Στὸ σεπτό σας πρόσωπο βιώνουμε χειροπιαστὰ τὴν ἀδιάκοπη ἀποστολικὴ διαδοχὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας μέσα στὴν ὁποία ἁγιαζόμαστε καὶ σωζόμαστε οἱ πιστοί. Ἡ παρουσία σας ὡς ἐπισκόπου βεβαιώνει σ’ ἐμᾶς τὴν ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας μας μὲ τὴν ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, ὅπως ἀκριβῶς ἦταν στὰ χρόνια τῶν ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου.

Ἡ ἑόρτιος αὐτὴ ἡμερα εἶναι πολύτιμη καὶ ὠφέλιμη γιὰ ὅλους ἐμᾶς, διότι μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία νὰ εὐχόμαστε καὶ νὰ προσευχόμαστε γιὰ τὸν πνευματικὸ πατέρα καὶ ποιμένα τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκεῖνος προσεύχεται γιὰ ἐμᾶς.

Σεβασμιώτατε, ἅγιε πάτερ καὶ Δέσποτα, ἐμεῖς καλύτερη εὐχὴ ἀπὸ αὐτὴν, ποὺ μᾶς ἔμαθε ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχουμε νὰ σᾶς ποῦμε. Γι’ αὐτὸ ἐπαναλαμβάνουμε ταπεινὰ τὴν δική της προσευχή: «ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε τοῦ πατρὸς καὶ ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν Παύλου, ὅν χάρισαι ταῖς ἁγίαις σου ἐκκλησίαις σῶον, ἔντιμον, ὑγιᾶ, μακροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας». Ἀμήν.