Ἀρχιμ. Αὐγουστίνου Μύρου "Ἡ ἱστορία τῆς Σαμαρείτιδος"

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ

ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

(Ἰωάν. 4, 5-42)

Ἀγαπητοί μου χριστιανοί, Χριστὸς ἀνέστη!

Ἡ περίοδος τοῦ Πεντηκοσταρίου, ποὺ διανύουμε, εἶναι μία πορεία ἀπὸ τὸ Πάσχα πρὸς τὴν Πεντηκοστή, ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς Ἀποστόλους. Πρόκειται γιὰ δύο γεγονότα, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν μεγάλους καὶ ἰδιαίτερα σημαντικοὺς σταθμοὺς στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο ἱστορικὸ γεγονὸς καὶ συγχρόνως θαῦμα, διότι κανένας ἄλλος, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ,  δὲν ἀναστήθηκε ἀπὸ μόνος του. Εἶναι ἐπίσης τὸ πιὸ συγκλονιστικὸ καὶ τὸ πιὸ ἐνδιαφέρον γεγονὸς διότι νικήθηκε κατὰ κράτος ὁ πιὸ μεγάλος καὶ φοβερὸς ἐχθρός μας, ὁ θάνατος, ἔτσι ὥστε τὸν τελευταῖο λόγο γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴν τὸν ἔχη ὁ θάνατος, ἀλλὰ ὁ ἀναστημένος μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση Ἰησοῦς Χριστός. Ἐπίσης, ἡ ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς ἀποτελεῖ ἄλλο σημαντικὸ καὶ συγκλονιστικὸ γεγονός, καθόσον μὲ αὐτὴν δόθηκε ἡ δυνατότητα στοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀξιοποιήσουν ὁ καθένας τὴν μεγάλη νίκη κατὰ τοῦ θανάτου μὲ τὴν συσσωμάτωση στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ μὲ τὴν συμμετοχὴ στὰ Ἄχραντα Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ Χριστός, ποὺ νίκησε τὸν θάνατο καὶ ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς, ἀξιοποίησε τὸν χρόνο μέχρι καὶ τὴν Ἀνάληψή του, γιὰ νὰ βεβαιώση τὴν Ἀνάστασή του καὶ νὰ προετοιμάση τοὺς μαθητές του νὰ δεχθοῦν τὸν ἄλλο Παράκλητο, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας. Τὸ ἴδιο κάνει καὶ ἡ Ἐκκλησία διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Μὲ τὰ γεγονότα ποὺ ἑορτάζει, μὲ τὰ πρόσωπα ποὺ τιμᾶ, μὲ τοὺς ὕμνους ποὺ ψάλλει καὶ μὲ τὶς βιβλικὲς περικοπές, ποὺ ἀναγινώσκει, ἑδραιώνει στὰ μέλη της τὴν πίστη στὴν Ἀνάσταση καὶ τὰ προετοιμάζει νὰ δεχθοῦν τὰ δῶρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ ἁπλῆ ἱστορία τῆς Σαμαρείτιδος, ὅπως μᾶς τὴν διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, εἶναι ἀπὸ μόνη της μία εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως. Ἐξετάζοντας μὲ προσοχὴ τὴν κατάσταση τῆς γυναίκας αὐτῆς πρὶν συναντήσει τὸν Ἰησοῦ Χριστό, διαπιστώνουμε ὅτι ἦταν νεκρή τόσον ἠθικὰ ὅσο καὶ πνευματικὰ. Ζοῦσε μέσα στὴν ἁμαρτία καὶ στὴν πλάνη, στὴν ψεύτικη πίστη. Ὅπως μᾶς τὸ ἀποκάλυψε ὁ Χριστός, ἡ Σαμαρείτιδα ἄλλαζε τὸν ἕνα μετὰ τὸν ἄλλον τοὺς ἄνδρες μὲ μεγάλη εὐκολία. Ὅταν ὁ Χριστὸς τῆς εἶπε, «Πήγαινε, φώναξε τὸν ἄνδρα σου καὶ ἔλα ἐδῶ, ἡ γυναίκα τοῦ ἀποκρίθηκε, Δὲν ἔχω ἄνδρα. Καὶ ὁ Ἰησοῦς τῆς εἶπε, Καλὰ εἶπες ὅτι δὲν ἔχεις ἄνδρα, διότι πέντε ἄνδρες πῆρες καὶ αὐτὸς ποὺ ἔχεις τώρα δὲν εἶναι ἄνδρας σου». Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διδάσκει ὅτι ἡ κάθε ἁμαρτία, κι ἀνάμεσα στὶς ἄλλες ἡ πορνεία καὶ ἡ μοιχεία, ὁδηγοῦν τὸν ἄνθρωπο στὴν πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ νέκρωση. Αὐτὸ μᾶς τὸ βεβαιώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος γράφοντας στοὺς Ἐφεσίους, τοὺς ἐξηγεῖ πῶς ἦταν πρὶν γνωρίσουν τὸν Χριστό· «Καὶ σεῖς, λέγει, ἤσαστε νεκροὶ ἐξ αἰτίας τῶν παρπτωμάτων καὶ τῶν ἁμαρτιῶν σας» (Ἐφ. 2,1).

Ἡ Σαμαρείτιδα, πρὶν γνωρίσει τὸν Χριστὸ, ἐκτὸς ἀπὸ ἠθικὰ νεκρή, ἦταν καὶ πνευματικὰ νεκρὴ, διότι ζοῦσε μέσα σὲ θρησκευτικὴ πλάνη. Δὲν γνώριζε τὸν ἀληθινὸ Θεό. Οὔτε τὸν σωστὸ τρόπο λατρείας του, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν πραγματικὴ σωτηρία. Εἶχε μία συγκεχυμένη ἀντίληψη γιὰ τὸ ποιὸς εἶναι ὁ Θεός καὶ πῶς λατρεύεται ἀληθινά. Κι αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τοὺς λόγους ποὺ εἶπε στὸ Χριστό· «Οἱ πατέρες μας λάτρευσαν τὸν Θεό σ’ αὐτὸ τὸ βουνό, ἐνῶ ἐσεῖς οἱ ἰουδαῖοι λέτε ὅτι τὰ Ἰεροσόλυμα εἶναι ὁ τόπος ὅπου πρέπει νὰ λατρεύεται ὁ Θεός». Γι’ αὐτὴ τὴ θρησκευτικὴ σύγχυση καὶ κατάπτωση ὁμιλεῖ πάλι ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του, ὅταν ἀναφέρρεται στὴ διαγωγὴ τῶν ἐθνικῶν· «Διότι οἱ ἄνθρωποι ἐνῶ ἐγνώρισαν τὸν Θεόν, δὲν τὸν ἐτίμησαν ὡς Θεὸν, οὔτε τὸν εὐχαρίστησαν, ἀλλὰ μὲ τὶς σκέψεις τους παραδόθηκαν σὲ μάταια πράγματα καὶ σκοτίσθηκε ἡ ἀνόητη διάνοιά τους» (Ρωμ. 1,21).

Αὐτὴ, λοιπόν, ἡ πνευματικὰ καὶ ἠθικὰ νεκρή, μετὰ τὴν συνάντησή της μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ κατὰ θαυμαστὸ τρόπο ἀναστήθηκε πνευματικὰ καὶ ἠθικά. Πῶς ἀναστήθηκε; Πῶς ἔγινε τὸ θαυμαστὸ αὐτὸ σημεῖο; Γι’ αὐτὸ τὸ θαῦμα συνήργησαν πρῶτα ὁ Χριστὸς καὶ ὕστερα ἡ Σαμαρείτιδα. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἀποκάλυψε τὸν ἑαυτό του ὡς ἀληθινὸ Θεό καὶ ἡ Σαμαρείτιδα τὸν πίστεψε.

Ἡ Σαμαρείτιδα μέσα στὴν πνευματική της νέκρωση διατηροῦσε ζωντανὸ τοὐλάχιστον ἕνα θετικὸ στοιχεῖο. Εἶχε τὴν ἀγαθὴ γῆ, τὴν καλὴ προαίρεση. Στὸ βάθος τῆς ὑπάρξεώς της ὑπῆρχε μεγάλη ἐπιθυμία νὰ γνωρίση τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ ζήση καθαρὴ ζωή. Αὐτὴν τὴν καλὴ διάθεσή της ἀξιοποίησε ὁ Χριστὸς καὶ τὴν ἀνέστησε τόσο ἀπὸ τὴν πλάνη, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἄναψε κοντά της τὴ σπίθα τῆς ἀλήθειας κι ἐκείνη πῆρε φωτιά. Τὴν τίμησε τότε πολὺ καὶ τὴν ἀξίωσε νὰ δεχθῆ μεγάλες ἀποκαλύψεις γιὰ τὸν ἀληθινὸ Θεό. Σ’ αὐτὴν τὴν ἁπλοϊκὴ καὶ ἁμαρτωλὴ γυναίκα ὁ Ἰησοῦς φανέρωσε ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πνεῦμα, δηλαδὴ ἐντελῶς διαφορετικὸς ἀπὸ ὅλα τὰ δημιουργήματα. Ἐπίσης ὅτι εἶναι Πατέρας, ποὺ στοργικὰ προνοεῖ γιὰ ὅλα τὰ πλάσματά του. Τῆς μίλησε γιὰ τὴν πνευματικὴ καὶ ἀληθινὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ. Πόσο ἀποκαλυπτικὰ εἶναι τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, «Πνεῦμα ὁ Θεός καὶ τοῖς προσκυνοῦσιν αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν»! Τέλος ἀποκαλύφθηκε ὁ ἴδιος ὡς ὁ μοναδικὸς Σωτήρας καὶ Λυτρωτής τοῦ κόσμου. Στὴν παρατήρηση τῆς Σαμαρείτιδος ὅτι, «Ὅταν ἔλθη Ἐκεῖνος (ὁ Μεσσίας), θὰ μᾶς τὰ γνωρίση ὅλα, ὁ Ἰησοῦς τῆς ἀποκρίθηκε· Ἐγὼ εἶμαι ποὺ μιλῶ μαζί σου».

Ἡ ἀποκάλυψη αὐτὴ δὲν ἦταν ἕνας κενὸς λόγος, ἀλλὰ μία χειροπιαστὴ πραγματικότητα μὲ ἄμεσα ἀποτελέσματα. Μπροστὰ στὴ Σαμαρείτιδα στεκόταν ὁ ἀληθινὸς Θεός. Αὐτὸς ποὺ ἐκείνη ἀληθινὰ διψοῦσε καὶ ἤθελε νὰ λατρεύση ἡ εὐαίσθητη ψυχή της. Αὐτὸς ποὺ σύντομα θὰ νικοῦσε τελειωτικὰ τὸν θάνατο μὲ τὴν Ἀνάστασή του. Κι αὐτὸ τὸ ἔδειξε τὴν ὥρα ἐκείνη ἀνασταίνοντας ἠθικὰ καὶ πνευματικὰ τὴν ἀλλόθρησκη καὶ ἁμαρτωλὴ Σαμαρείτιδα. Τὴν ἀπάλλαξε ἀπὸ τὴν ἁμαρτωλή ζωὴ καὶ τὴ θρησκευτική της ἄγνοια καὶ τὴν ἔκανε ἁγία Φωτεινή. Αὐτὴν ποὺ ἐμεῖς ἑορτάζουμε καὶ τιμοῦμε μέσα στὴν Ἐκκλησία. Τῆς ἔχουμε εἰκόνα ποὺ τὴν ἀσπαζόμαστε. Τὴν θυμιάζουμε, τῆς ἀνάβουμε κερί, καὶ τὴν παρακαλοῦμε νὰ πρεσβεύη γιὰ μᾶς καὶ γιὰ ὅλον τὸν κόσμο. Γιὰ τοὺς πιστοὺς ἡ Σαμαρείτιδα εἶναι τὸ κάρβουνο ποὺ ἔγινε διαμάντι.

Αὐτὸ τὸ θαῦμα διατρανώνει τὴν πραγματικὴ ἐξύψωση τῆς γυναίκας, ποὺ κανένα φεμινιστικὸ κίνημα δὲν μπορεῖ νὰ συλλάβη. Αὐτὸ τὸ θαῦμα τῆς νεκραναστάσεως τῆς Σαμαρείτιδος, ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν ἄγνοια ὁδηγήθηκε στὴ θεογνωσία καὶ ἀπὸ τὸν βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας στὴν ἁγιότητα μὲ τὴν δύναμη τοῦ Θεανθρώπου, αὐτὸ τὸ θαῦμα κηρύττει αἰῶνες τώρα τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ τὸ θαῦμα παραπέμπει καὶ στὴν δική μας ἀνάσταση. Ἀδελφοί μου, Χριστὸς Ἀνέστη !

Ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Γ. Μύρου, Δρ Θ.